İKLİM ZİRVESİNDE PARİS İKLİM ANLAŞMASI RÜZGARI

 

Süleyman ÇETİN

7 Kasım 2016 tarihinde Fas’ın eski başkenti Marakeş’te başlayan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) 22. Taraflar Konferansı (COP22), 18 Kasım 2016 Cuma günü son buldu. Bu yazımızda COP22’yi yakından takip eden biz gençleri ilgilendiren konuları ve COP22 özetini istifadenize sunmaya çalışacağım.

Peki, Taraflar Konferansında (COP22’de) hangi konular konuşuldu?

COP22 öncesi, Paris İklim Zirvesi’nde (COP21) 100 ülke Paris Anlaşmasını imzalamıştı. Anlaşmanın küresel ısınmayı +2 derecede tutma hedefinden daha ileri bir hedef belirlemesi ve ulusal katkıların iyileştirilmesi konuları, en çok tartışılan konular arasında.

Yazılarımı takip edenlerin bildiği üzere COP21, Anlaşma metnini ortaya koyarak görevini yerine getirmişti. COP22’de ise bu anlaşmanın uygulama altyapısını konuşuldu. Paris’teki gibi üst düzey katılım beklenmiyordu tabi ki. Lakin konferansta uygulamaya ilişkin kararların alınması bekleniyordu ve Marakeş’te bu öncelik izlendi.

Müzakerelerde genel olarak; “anlaşmaya tüm ülkelerin dâhil edilmesi”, “finansman”, “iklim taahhütlerinin formatı ve içeriği”, “ulusal katkıların izlenmesi ve değerlendirmesi” ile “kayıp ve zarar için eylemler” başlıkları konuşuldu.

Zirvenin resmi açılış gününde COP22/CMP12 açılış oturumu, Bilimsel ve Teknolojik Danışma Yardımcı Organı Açılış Oturumu ve Yürütme Yardımcı Organı/Paris Anlaşması Geçici Çalışma Grubu Açılış Oturumları yapıldı.

COP22’nin açılışında Fas’ın Dışişleri Bakanı ve aynı zamanda COP’un yeni başkanı Salaheddine Mezouar, iklim değişikliği ile mücadelede küresel çabalara katkıda bulunmaktan ve Afrika’nın bu mücadeleye bağlılığının bir göstergesi olarak konferansa ev sahipliği yapmaktan büyük bir memnuniyet duyduğunu vurguladı. Ayrıca, Afrika’nın direncini ve gücünü arttırmak için kendi kaderini kendisi yazması arzusunda olduğunu sözlerine ekledi.

COP22 Marakeş’te açılış oturumunun ardından gündeme ilişkin öneriler alındı. Türkiye İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Prof.Dr. Mehmet Emin BİRPINAR da oturumda söz aldı. BİRPINAR, COP21’de alınan kararlara da atıf yaparak, Türkiye’nin iklim finansmanına erişimine ilişkin net bir COP kararı alınması beklentisini dile getirdi. Zira Türkiye, gelişmiş ve gelişmekte olan ülke kavramı üzerinde durarak teknoloji transferi ve iklim finansmanı üzerinde çalışıyor.

İklim Zirvesinin 2. gününde;

COP21/CMP11 Başkanı Ségolène Royal; “İklim değişikliği ile mücadele için bir an önce çözüm yollarını hayata geçirmeliyiz.” dedi.

Fas Dışişleri Bakanı ve COP22/CMP12 Başkanı Salaheddine Mezouar; “İnsanlığa karşı sorumluluğumuz gereği, savunmasız ülkelere yardımcı olmak adına iklim değişikliği ile mücadelede yaptığımız anlaşmalar bir an önce hayata geçirilmelidir.” dedi.

UNFCCC Genel Sekreteri Patricia Espinosa; “Anlaşmaların yürürlüğe bir an önce girmesi ve somut adımlar atılması konusunda büyük çaba sarf etmeliyiz.” dedi.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Başkanı Hoesung Lee; “IPCC bilim camiası, delegeler gönderilmesi için hazırdır.” dedi.

İklim Zirvesinde; ‘Gençlerin ve Gelecek Nesillerin Günü’

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) kapsamında 22. Taraflar Konferansı’nın (COP22) 3. Gün Sözleşme ve Protokol Oturumları devam ederken yan oturumlarda “Düşük Karbonlu Bir Geleceğe Doğru”,  “Çiftçilerin Günü”,  “Bugünün Emisyonları Yarınki Isınmanın Sorumlusu” ve “Gençlerin ve Gelecek Nesillerin Günü” konulu oturumlar düzenlendi. “Gençlerin ve Gelecek Nesillerin Günü” başlıklı oturumda ise gençlerin Paris Anlaşması’nın uygulanmasındaki rolü konuşuldu. Organizasyon YOUNGO ve Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi sekretaryası tarafından ortaklaşa düzenlendi. Programın detaylarına şu linkten ulaşılabilir: https://www.connect4climate.org/event/young-and-future-generations-day

Paris Anlaşmasının uygulanmasına ilişkin düzenlemeler, uzun dönemli finansman konuları, uyum bildirimlerine dair bilgilendirme (ulusal katkıların bir parçası da olacak şekilde) ve finansman komitesi çalışmaları konuşulurken, Türkiye İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Prof. Dr. Mehmet Emin BİRPINAR, COP22’de verdiği röportajda; “Ülkemiz için iklim değişikliği tehdit değil fırsattır” dedi.

Ayrıca, zirvenin yoğun temposu bir yana, konferansta hat sanatı da unutulmadı. Türkiye Yan Etkinlik Salonunda gerçekleşen Türk Hat Sanatı (kaligrafi) Sergisi, COP22’deki katılımcılar tarafından büyük ilgi gördü.

Toplantının 5. gününde, gruplar arasında görüşmeler devam etti. Paris Anlaşmasına yönelik Paris Anlaşması Geçici Çalışma Grubu (APA), Uygulama Yardımcı Organı ile Bilimsel ve Teknolojik Danışma Organı kontakları görüşmeler gerçekleştirdi. Toplantılarda, komitenin kararlarının uygulanmasına yönelik etkili olacak operasyonel durumlar, kaynaklar, eylem ve destekleme yapıları üzerinde duruldu.

İsviçre, Avrupa Birliği, Kosta Rika, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Moğolistan, Arjantin, Kanada ve Maldivler, ikinci haftada da Paris Anlaşmasının “kural kitabı” üzerinde çalışmaya devam edilmesi çağrısında bulundu.

İklim Zirvesinin İkinci Haftası

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) kapsamında 22. Taraflar Konferansı (COP22) ikinci haftası da yine dolu dolu geçti. İlk gün gruplar arasındaki görüşmeler devam etti ve Paris Anlaşması Geçici Çalışma Grubu (APA) ve Kyoto Protokolü Taraflar Toplantısı oturumları (CMP) gerçekleştirildi.

Yapılan görüşmelerde toplumsal cinsiyet ve iklim değişikliği, finansman ve yönetim konuları ile kapasite geliştirme üzerine fikirler belirtildi. Tayland, 2020 eylem planı için destek ve acil eylem çağrısında bulundu ve gelişmekte olan bir ülke olarak finansal kaynaklarla ilgili endişelerini dile getirdi. Avustralya, yeni yatırımlar için özel sektör ile işbirliğinin önemini vurguladı. Kadın ve toplumsal cinsiyete yönelik konular ele alındı; karbon ofseti ve piyasa yaklaşımları tartışıldı.

Sekizinci gün üst düzey görüşmeler ile devam etti. Ülkelerin delegasyonu ve başkanları gün boyu devam eden üst düzey toplantılarda konuşmalarını yaptı.

Fas Kralı 6. Muhammed, COP22 toplantısını Paris Anlaşmasının uygulanmasına yönelik bir dönüm noktası olarak değerlendirdi. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-Moon, politik liderliğin ve çok taraflı çözümlerin önemini vurguladı, Fransa Başkanı François Hollande, Paris Anlaşmasını “geri dönüşü olmayan” bir anlaşma olarak tanımladı.

İklim Zirvesi Dokuzuncu gününde, Çölleşme ile Mücadele, İklim Değişikliği Risk Değerlendirme Yaklaşımları, Düşük Karbon Geçişi vb. yan etkinliklerle devam etti.

COP22’ye katılan Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, COP22 Zirvesi için hazırlanan Türkiye Delegasyon Ofisi’ni açtı. Açılış törenine Türkiye’nin Rabat Büyükelçisi Ethem Barkan Öz, AK Parti Bursa Milletvekili Muhammet Müfit Aydın, CHP Sinop Milletvekili Barış Karadeniz, Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Mehmet Ceylan, Türkiye İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar ile COP22’de görev alan Türk heyeti katılım sağladı.

İklim Zirvesi onuncu gününün sabah oturumunda, destek ve hedefleri artırma üzerine tartışmalar yapıldı. Öğlen oturumunda ise, üst düzeyde Bakanlar arası görüşmeler gerçekleşti. 17 Kasımda Bakan Mehmet Özhaseki, 195 Ülkenin Temsilcisine Hitap Etti. Suriye’de ve Akdeniz’de yaşanan insanlık dramına değinerek, Avrupa’nın bu duruma duyarsız kalmasını eleştirdi. Özhaseki, Türkiye’nin Yeşil İklim Fonu gibi uluslararası finansman araçlarından ve teknoloji desteklerinden yararlanma talebini yineledi. Paris Anlaşması’nın kabulünün büyük bir başarı olduğunu da ekledi.

Son Gün ve Sonuç

COP 22 Marakeş çağrısı; iklim değişikliği ile mücadelede dönüş olmayacak şekilde momentumun sağlandığını resmi olarak teyit etti. Ana oturumda okunan metin, hükümetleri ve üst düzey politikacıları, iklim hedeflerini 2030 BM hedefleri ile ilişkilendirerek aktif bir mücadeleye davet etti. Yeni Amerikan Başkanı dahil, Küresel İklim Eylemini kimsenin durduramayacağı üzerinde çok duruldu.

Diğer yandan katılımcılar ve delegeler, iki cenahta özetlenebilir; İklim değişikliği Çerçeve Sözleşmesi tarafı ve Paris İklim Anlaşması tarafı…

Özetle bu İkim Değişikliği Zirvesinde, finansal açıdan Fas Yol Haritası, Marakeş Ortaklığı ve Afrika İklim Değişikliği sorunlarına el atan bir bildiri üzerinde duruldu.

Bir sonraki yazımızda İklim zirvesinden kısa kısa bilgiler aktarmaya çalışacağız.

.

Süleyman ÇETİN – Çevre Mühendisi (suleymancetin@engineer.com)

BM İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TARAFLAR KONFERANSI (COP 22) VE GENÇLER

 

Süleyman ÇETİN

Dünyanın geleceğini belirleyecek olan BM İklim Değişikliği Taraflar Konferansı (COP22), ev sahibi Fas’ın eski başkenti Marakeş’te pazartesi günü başladı. 18 Kasım 2016’ya kadar devam edecek COP22 konferansında 195 ülkeden temsilciler yer alıyor. Söz konusu ülke temsilcilerinin Paris İklim Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden sonra anlaşmanın pratik olarak hayata nasıl geçirileceği üzerinde çalışılan Konferans, biz çevre mühendislerine ileride nasıl sistemler tasarlamamız gerektiğini göstereceği için önemlidir.

Paris İklim Anlaşması, Nisan 2016’da 175 ülkenin katılımıyla bir seferde imzalanan tarihteki en yüksek katılımlı uluslararası antlaşma oldu ve 4 Kasım 2016 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi. İklim Değişikliği Konferansının (UNFCCC -COP22-Fas) bu seneki ana teması; “Eylem Zamanı – Action Time” olarak belirlendi. Diğer yandan İklim Değişikliği Konferansının Afrika’da yapılmasıyla, Çölleşme ve Kuraklık sorunlarıyla en fazla karşı karşıya kalan Afrika ülkelerinin sorunlarına el atılma arzusu öne çıkıyor. “Afrika 3S Girişiminin”* bu yüzden önemli olduğu vurgulanıyor.

Marakeş İklim Değişikliği Konferansında; Paris Antlaşması’nın yerine getirilmesi sürecinin hızlandırılması amacıyla anlaşmanın yürütülmesine ilişkin teknik ayrıntılar ele alınacak. Konferansta ayrıca, gelişmiş ülkelerin yılda 100 milyar dolar sermaye desteği sağlama yönündeki taahhütlerinin yerine getirilmesine yönelik yol haritası da belirlenecek. Ülke delegelerinin iklim değişikliğiyle mücadele konusunda ülkelerinin irade ve kararlılığını göstermeleri bekleniyor. İklim değişikliğiyle mücadele konusunda halen sermaye ve teknoloji gibi eşikler bulunuyor.

Çölleşmeyle Mücadele Taraflar Konferansında savunduğumuz gibi gençlerin sahada olması ve konuları takip etmeleri, bu anlaşmaların sürdürülebilirliği açısından çok önemlidir. Bu nedenle de Gençlik Konferansı (COY12), bizim için önemlidir. Gençler COY12’de çevre konularında müzakerelere hazırlanıyor. Fakat Türkiye gençleri, henüz sahada yoklar. Daha Yeşil bir Dünya İçin Gençlik Platformu, işte bu konuda öne çıkıyor ve önümüzdeki dönemde gerçekleştireceği çalışmalarla daha da öne çıkacak. Türkiye’nin geçen sene ev sahipliğini yaptığı Çölleşme Konferansı COP12 sonrası temsilci Sivil Toplum Örgütlerinin katılımı ile kurulan Daha Yeşil Bir Dünya İçin Gençlik Platformu, Marakeş’i yakından takip ediyor.

COP22 ve COY12’nin Marakeş’teki çalışmaları, konferansların resmi web sitesinden takip edilebilmekte (http://www.iisd.ca/climate/cop22/). COY resmi twitter hesabı ise şöyle: https://twitter.com/COY12_marrakesh

Ayrıca Daha Yeşil bir Dünya Gençlik Platformunun geçmiş çalışmalarına ve benim bu konudaki makalelerime www.iklimokulu.com iklim politikaları kategorisinden okuyabilirsiniz.

Farklı bir not; Birleşmiş Milletlerce Eylül 2016’da iklim değişikliği elçisi seçilen DiCaprio iki yıl boyunca gezegenimizi karış karış gezerek iklim değişikliği sorunlarını ve bu sorunlara bulunabilecek muhtemel çözümleri araştıracak. Bu anlamda etkileyici bir belgesel de çekti; “Tufandan Önce”.

.

Süleyman ÇETİN

Çevre Mühendisi,