İklim Okulu’ndan Yeni Proje: 3 Adımda Tohum Topu Bağışı Nasıl Yapılır?

Değerli dostlar,

İklim Okulu olarak başlattığımız yeni sosyal sorumluluk projesiyle, doğaya katkı sunmak isteyen herkese anlamlı bir fırsat sunuyoruz: “Adına Doğaya Tohum”.

Bu proje bir ağaç dikim kampanyasından farklı; burada bireyler doğrudan toprağa çıkmadan da çevreye katkı verebilecek. Bağışta bulunan herkesin adına tohum toplarını biz doğaya bırakacağız. Her bir tohum topu, bir umut ve bir teşekkür anlamına gelecek.

Nasıl İşliyor?

• Siz bağış yapıyorsunuz,

• Biz, yerli ve doğaya uygun bitki tohumlarıyla hazırlanan tohum toplarını doğaya, sizin adınıza fırlatıyoruz,

• Size özel hazırlanmış teşekkür sertifikası ile katkınız kayıt altına alınıyor.

Bu Projeyle Ne Amaçlıyoruz?

• Betonlaşan yaşam alanlarına karşı yeşil alanlara destek olmak,

• Toplumda doğaya yönelik duyarlılığı artırmak,

• Herkesin katkıda bulunabileceği sade ama etkili bir çevre projesi yürütmek.

Neden Önemli?

• Bu proje, yalnızca çevreyi değil, sosyal sorumluluk kültürünü de güçlendiriyor.

• Doğaya geri verme duygusunu toplumsal farkındalıkla birleştiriyor.

• Çocuklar, gençler ve kurumlar için örnek bir çevresel dayanışma modeli sunuyor.

Katılmak İçin

Bağış yapmak ve adınıza doğaya tohum gönderilmesini sağlamak için:

iklimokulu@yandex.com

https://www.iklimokulu.com/p/iletisim.html

Tohumlar doğaya değil sadece; topluma da yeşil bir mesaj bırakır.

Gelin, adınıza bir umut filizlensin.

Bugün attığımız her tohum, yarının nefesi olabilir.

Süleyman ÇETİN

Çevre Yüksek Mühendisi – İklim Okulu Kurucusu

İklim İnkarcılığı Nedir? 6 Maddede En Yaygın Tezler ve Bilimsel Yanıtlar

Sevgili dostlar,

İklim değişikliği, çağımızın en büyük küresel sınavlarından biri olmasına rağmen, bu gerçeği reddeden veya küçümseyen söylemler hâlâ etkili olmaya devam ediyor. Bilim dünyasında güçlü bir uzlaşı bulunmasına karşın, "iklim inkarcılığı" adı verilen bu yaklaşım, yalnızca bilimsel verilerin inkârı değil; aynı zamanda küresel iklim eylemlerini geciktiren, kamuoyunu yanıltan ideolojik ve politik bir duruş olarak öne çıkıyor.

İklim inkarcılığı ile bilimsel şüpheciliğin karıştırılmaması gerekir. Şüphecilik, bilimin ilerlemesinin temel taşlarından biridir; hipotezlerin titizlikle sınanmasını sağlar. Ancak iklim inkarcılığı, bilimi sorgulamak değil, bilimsel gerçekleri itibarsızlaştırmak amacı taşır.

BİLİMSEL UZLAŞI VE İNKARCI TEZLERİN ZAAFİYETİ

Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporları ve binlerce bilimsel çalışma, küresel iklimin insan faaliyetleri nedeniyle değiştiğini açıkça göstermektedir. 1990’dan bu yana IPCC raporları, insan etkisini önce "muhtemel", ardından "çok büyük olasılıkla" ve nihayet "son derece muhtemel" olarak nitelendirmiştir. Bugün gelinen noktada, insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının iklim değişikliğinin temel sebebi olduğu bilim dünyasında neredeyse oybirliğiyle kabul edilmektedir.

Bu uzlaşı, iklim inkarcılarının iddialarını çürütmektedir. Bilimsel literatürün hızlı büyümesi ve insan etkisinin net bir şekilde kanıtlanması, iklim değişikliğinin doğal döngülerin bir parçası olduğu tezlerini geçersiz kılmaktadır.

İNSAN FAALİYETLERİNİN İZLERİ

İnsan etkinliklerinin etkileri yalnızca teorik düzeyde değil, somut gözlemlerle de ortaya konmaktadır. Kuşların göç yollarının değişmesi, okyanus asitlenmesi, ormansızlaşmanın biyolojik çeşitliliği tehdit etmesi gibi örnekler, insanın gezegen üzerindeki etkisinin açık göstergeleridir. Sanayi Devrimi’nden bu yana hızla artan karbondioksit salımları, doğal iklim döngülerinin ötesinde bir ısınmayı tetiklemektedir.

Bu veriler, iklim değişikliğini küçümseyen veya insan etkisini yok sayan argümanlara güçlü ve gözlemlenebilir karşılıklar sunmaktadır.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ÖNCELİK SIRALAMASINDAKİ YERİ

Bununla birlikte, yaşadığımız dünyada iklim değişikliği her zaman birinci öncelik olmamaktadır. Birçok ülke için savaş, açlık, soykırımlar ve ekonomik krizler, iklim değişikliğinin önünde yer alıyor. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde de iklim değişikliği önemli bir sorun olarak görülmekle birlikte, halkın günlük yaşamında daha acil sosyal ve ekonomik meseleler öne çıkmaktadır.

Bu durum, iklim değişikliğini bir "lüks sorun" olarak görme eğilimini doğurmakta, bazı kesimlerin önceliği daha somut, daha kısa vadeli krizlere vermesine yol açmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, iklim inkarcılığı olmasa bile iklim değişikliğine yönelik mesafeli tutumların ardında sosyo-ekonomik gerçekliklerin bulunduğunu da kabul etmek gerekir.

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER VE İKLİM POLİTİKALARI

Öte yandan, küresel iklim zirvelerinde alınan bazı kararlar, gelişmekte olan ülkeler için önemli engeller oluşturmaktadır. Karbon emisyonlarının azaltılmasına yönelik hedefler, tarihsel sorumluluğun daha az olduğu bu ülkeler için ekonomik büyüme ve kalkınma hedeflerini zorlaştırabilmektedir.

Gelişmiş ülkeler yüzyıllarca süren sanayi faaliyetleriyle bugünkü emisyon birikiminin temel sorumlusu olurken, gelişmekte olan ülkeler bu yükün azaltılması için aynı derecede sorumluluk altına sokulmaktadır. Bu da iklim politikalarının adaletli olup olmadığı konusunda meşru tartışmalara zemin hazırlamaktadır.

İşte bu nedenle bazı iklim inkarcıları, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, iklim politikalarına yönelik eleştirilerinde belirli bir haklılık payı taşımaktadır. Bu politikaların bazen ekonomik gelişimi yavaşlatıcı, istihdamı sınırlandırıcı etkiler doğurduğu da göz ardı edilmemelidir.

METAN GAZI TARTIŞMALARI VE YAPAY ET ELEŞTİRİSİ

İklim değişikliği tartışmaları yapılırken, metan gazı salımı üzerine yoğunlaşan bazı söylemlerin de dikkatli değerlendirilmesi gerekir. Son yıllarda, özellikle Bill Gates gibi isimler, sığırların metan gazı salımının küresel ısınmadaki etkisini öne çıkararak yapay ete yatırım yapmıştır. Ancak bu söylemler, tamamen ticari hedeflerle şekillendirilmiştir.

Gerçek şu ki; araçların, klimaların, bilgisayarların ve sanayinin tükettiği enerji miktarı, küresel ısınmaya sığırların metan salımından çok daha fazla etki etmektedir. Enerji tüketimi kaynaklı karbon salımları, küresel ısınmanın başlıca nedenleri arasındadır. Bu nedenle, enerji yoğun sektörlerdeki tüketimi azaltmak, bireysel karbon ayak izini küçültmek ve özellikle motorlu taşıt kullanımını sınırlandırmak, iklim açısından çok daha olumlu sonuçlar doğurur.

Sığır eti tüketimini azaltmak elbette çevresel etkileri sınırlamada bir adım olabilir; ancak iklim değişikliği ile mücadelede etkili olmak için esas dikkat edilmesi gereken enerji kullanım alışkanlıklarıdır.

İNKARCI SÖYLEMLERİN RETORİĞİ VE TAKTİKLERİ

İklim inkarcılarının sıkça başvurduğu yöntemlerden biri, doğal döngülere atıfta bulunmak veya bilimsel verilerin kesin olmadığını iddia etmektir. Ancak bu iddialar, bilimin ilerleyen doğası ve bulguların tutarlılığı karşısında anlamını yitirmektedir.

İnkâr söyleminin ardında yalnızca bireysel inançlar değil, organize ve güçlü çıkar grupları da yer almaktadır. Fosil yakıt endüstrisi ve bağlı lobiler, iklim değişikliği bilincini zayıflatmak için sistematik bir çaba yürütmüştür. 1970’li yıllardan itibaren fosil yakıt şirketlerinin iklim değişikliği konusunda bilgi sahibi olduğu, ancak bu bilgiyi kamuoyundan sakladığı belgelerle ortaya konmuştur.

İklim inkarcılığı yalnızca bilimsel bir tartışmayı değil; aynı zamanda ekonomik ve politik çıkarların kamuoyunu yönlendirmek için kullanılan bir araçtır.

KAMUOYUNDAKİ ETKİLERİ VE POLİTİKA ENGELLERİ

İklim değişikliğine yönelik dezenformasyon, kamuoyunun yanlış bilgilendirilmesine, kutuplaşmasına ve eylemsizlik ortamının güçlenmesine neden olmaktadır. Yanlış algılar, iklim yasalarının ertelenmesine ve gecikmesine yol açmakta, acil adımların atılmasını engellemektedir.

Bu ortamda, iklim inkarcılığı sadece bireysel bir tutum değil, politik süreçleri doğrudan etkileyen bir güç haline gelmiştir.

İKLİM İNKARCILIĞINA KARŞI GÜVENİLİR BİLGİ VE FARKINDALIK

Bu tablo karşısında yapılması gereken, eleştirel düşünme yetkinliğini artırmak ve güvenilir bilgi kaynaklarına yönelmektir. Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), TÜBİTAK MAM gibi kuruluşların raporları, sağlam bilimsel veriye dayalı bilgilere ulaşmak için başlıca referanslardır.

Bireylerin doğru bilgiye ulaşmaları kadar, bilgi kirliliğini üreten kaynakların ve stratejilerin tanınması da büyük önem taşımaktadır.

SONUÇ: BİLİMİ SAVUNMAK, ADALETİ GÖZETMEK

Sevgili dostlar,

İklim inkarcılığı, bilimsel bir tartışmadan öte, gezegenimizin geleceğini ilgilendiren ciddi bir tehdittir. Ancak bu mesele yalnızca bilimsel gerçeklerin değil; sosyal adaletin, kalkınmanın ve ekonomik eşitliğin de bir parçasıdır.

Bilimsel gerçekleri savunmak, yalnızca akademik bir görev değil; tüm insanlık için bir sorumluluktur. Ancak bunu yaparken, iklim politikalarının adil uygulanıp uygulanmadığını da sorgulamak, gelişmekte olan ülkelerin haklı kaygılarına kulak vermek gerekir.

Bu yazımda İklim İnkarcıları Ne Savunuyor? 7 Maddede İklim İnkarcılığını anlatmaya çalıştım. İklim Okulu olarak, bilgiye dayalı mücadeleye katkı sunmaya, yanlış bilginin önüne geçmeye ve ortak geleceğimiz için doğru adımları birlikte atmaya devam edeceğiz.

Süleyman ÇETİN

Çevre Yüksek Mühendisi | İklim Okulu Kurucusu

Kaynaklar

https://perspektif.eu/2024/04/02/iklim-inkarcilari-iklim-degisikligi-aslinda-bir-komplo-mu/

https://skepticalscience.com/docs/ConspiracyTheoryHandbook_Turkish.pdf

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1172779

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3757796

https://climatepromise.undp.org/news-and-stories/what-are-climate-misinformation-and-disinformation-and-how-can-we-tackle-them

https://researchguides.worldbankimflib.org/climate-economics-and-finance/organizations

https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/47566.pdf

https://www.undp.org/tr/turkiye/news/iklim-degisikligi-yayginlasiyor-hizlaniyor-ve-siddetleniyor-ipcc

https://www.tskb.com.tr/blog/surdurulebilirlik/iklim-degisikligi-ile-ilgili-6-soru-6-yanit

https://www.environmental-auditing.org/blogs/climate-change-denial-data-driven-insights/

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1685903

https://education.cfr.org/learn/timeline/history-climate-action

https://yersizseyler.wordpress.com/2024/07/13/insanlarin-iklimi-darbeledigini-bilimciler-1970lerde-anlamisti-ama-iklim-inkarciligi-da-o-zamanlar-basladi-leah-aronowski-ile-gorusme/

https://www.greenpeace.org/usa/climate/exxons-climate-denial-history-a-timeline/

https://www.ucs.org/climate/accountability

https://teyit.org/dosya/dev-sirketler-kuresel-isinmayi-yillarca-nasil-sakladi

https://yesilgazete.org/cop28-160dan-fazla-iklim-inkarcisinin-zirveye-katildigi-ortaya-cikti/

https://drexel.edu/news/archive/2013/december/climate-change

https://en.wikipedia.org/wiki/ExxonMobil_climate_change_denial#:~:text=These%20organizations%20include%20the%20Cato,ties%20to%20fossil%20fuel%20companies.

https://www.exposedbycmd.org/2022/03/21/the-dirty-dozen-the-biggest-nonprofit-funders-of-climate-denial/

https://www.asanet.org/footnotes-article/structure-and-culture-climate-change-denial/

https://gc.copernicus.org/articles/8/81/2025/

https://www.iklimhaber.org/wp-content/uploads/2023/05/Iklim-Haber-Konda-Arastirma-2022.pdf

https://teyit.org/dosya/iklim-kanunu-neden-komplo-teorilerinin-odaginda

https://yesilgazete.org/iklim-inkarcilari-abd-kongresinin-neredeyse-dortte-birini-olusturuyor/

https://www.americanprogress.org/article/climate-deniers-of-the-118th-congress/

https://www.iklimhaber.org/iklim-dezenformasyonuna-karsi-bm-destekli-yeni-bir-girisim-baslatildi/

https://www.iklimin.org/wp-content/uploads/egitimler/seri_17.pdf

https://mam.tubitak.gov.tr/tr/calisma-alanlari/iklim-degisikligi-ve-surdurulebilirlik-arastirma-alanlari

https://www.medipol.edu.tr/akademik/arastirma-merkezleri/iklim-degisikligi-calismalari-uam

https://kutuphane.uskudar.edu.tr/tr/sayfa/113/konularina-gore-veri-tabanlari

https://infoguides.gmu.edu/ccpc/journals

https://cevresehiriklim.com.tr/?page_id=1589

Emisyon Hedefleri Rehberi: Net Sıfır, Karbon Nötr ve İklim Pozitif

Günümüzde şirketlerin ve kurumların "yeşile döndüğünü" duyuran açıklamalarına sıkça rastlıyoruz. Ancak bu iddiaların ardında yatan Net Sıfır, Karbon Nötr ve İklim Pozitif gibi terimler çoğu zaman kafa karışıklığına yol açıyor. Halk arasında bu kavramlar birbirinin yerine kullanılabilse de, aslında her birinin kendine özgü bir anlamı ve çevresel etkiye yönelik farklı bir taahhüt düzeyi var. Gelin, bu önemli ayrımları yakından inceleyelim.

Karbon Nötr Nedir?

Karbon nötrlük, atmosfere saldığınız karbon miktarını, eşdeğer miktarda karbonu atmosferden uzaklaştırarak veya başka bir yerde emisyonu engelleyerek dengelemek anlamına gelir. Bu genellikle, yenilenebilir enerji projelerine yatırım yapmak veya ağaçlandırma faaliyetlerini desteklemek gibi yöntemlerle elde edilen karbon kredileri (veya karbon denkleştirme) aracılığıyla yapılır. Buradaki önemli nokta, şirketlerin kendi emisyonlarını azaltmak zorunda olmamasıdır; mevcut emisyonlarını dengelemek yeterlidir. Bu, hızlı bir şekilde "karbon nötr" iddia etmek için popüler bir yol olsa da, temel sorunu kökünden çözmekten ziyade bir telafi mekanizmasıdır.

Net Sıfır Emisyon Nedir?

Net sıfır emisyon kavramı, karbon nötrlükten çok daha kapsamlı ve iddialıdır. Bir şirketin veya ülkenin net sıfır hedefine ulaşması demek, faaliyetlerinden kaynaklanan tüm sera gazı emisyonlarını (yalnızca karbonu değil) büyük ölçüde azaltması ve ardından geri kalan, kaçınılmaz emisyonları atmosferden aktif olarak uzaklaştırarak dengelemesidir. Bu, bilimsel hedeflerle uyumlu, uzun vadeli ve zorlu bir süreçtir. Net sıfır, sera gazı salımlarının olabildiğince düşürülmesi ve sadece minimal düzeyde kalan emisyonların giderilmesini gerektirir. Burada asıl amaç, emisyonları olabildiğince azaltmaktır, dengelemek ikinci plandadır ve yalnızca kaçınılmaz emisyonlar için geçerlidir.

İklim Pozitif Nedir?

İklim pozitif olmak, bahsettiğimiz diğer iki kavramın da ötesine geçmektir. Bu, bir şirketin veya faaliyetin atmosfere saldığı karbondioksitten daha fazlasını atmosferden uzaklaştırması anlamına gelir. Yani, sadece "daha az kötü" olmakla kalmayıp, aktif olarak gezegen için iyilik yapmaktır. İklim pozitif hedefler, genellikle karbon giderme teknolojilerine yatırım yapmayı, büyük ölçekli restorasyon projelerini desteklemeyi veya doğrudan hava yakalama gibi yenilikçi çözümleri benimsemeyi içerir. Bu, gerçek anlamda bir iklim liderliği ve gezegen için net bir pozitif etki oluşturma taahhüdüdür.

Sonuç: Daha Fazlasını Hedeflemeliyiz

Şirketlerin çevresel taahhütlerini değerlendirirken, sadece "yeşil" iddialara değil, bu iddiaların arkasındaki somut eylemlere bakmak büyük önem taşıyor. Tek başına denkleştirme, iklim liderliği anlamına gelmez. Gerçek çevresel fayda sağlamak için emisyonları önce kökünden azaltmak, ardından kaçınılmaz olanları dengelemek ve nihayetinde atmosfere pozitif bir katkıda bulunmak gerekiyor.

Artık sadece "nötr" olmayı hedeflemek yerine, İklim Pozitif bir gelecek için çabalamanın zamanı geldi.

Net Sıfır, Karbon Nötr ve İklim Pozitif kavramlarının ne anlama geldiği, aralarındaki farklar ve emisyon hedefleri konularında sizlerden gelen yoğun sorulara bu yazımızla cevap vermeyi amaçladık.

Sürdürülebilirlik Nedir ve Neden Önemlidir? Projelerde Uygulanabilir Örnekler ve Fikirler

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK NEDİR?

Sürdürülebilirlik, bugünün ihtiyaçlarını karşılarken gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneğini riske atmadan doğal kaynakları, çevreyi ve toplumsal yapıları koruma yaklaşımıdır. Sürdürülebilirlik yalnızca çevresel değil; aynı zamanda ekonomik ve sosyal boyutları da kapsayan çok yönlü bir kavramdır.

PROJEDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK NEDİR VE NEDEN ÖNEMLİDİR?

Bir projede sürdürülebilirlik, projenin etkilerinin sadece proje süresiyle sınırlı kalmaması, tamamlandıktan sonra da fayda üretmeye devam etmesidir. Bu, hem çevresel etkilerin azaltılması hem de ekonomik ve sosyal etkilerin uzun vadede korunması anlamına gelir. Özellikle hibe destekli projelerde, bir projede sürdürülebilirlik neden önemlidir? sorusunun cevabı şudur: Projenin kalıcılığı, yaygınlaştırılabilirliği ve etki gücü doğrudan sürdürülebilirlik düzeyiyle ilgilidir.

SÜRDÜRÜLEBİLİR PROJE ÖRNEKLERİ VE FİKİRLERİ

Sürdürülebilir projeler, topluma ve çevreye uzun vadeli katkı sunan çalışmalardır. İşte bazı proje sürdürülebilirlik örnekleri:

• Güneş panelleriyle enerji üretimi sağlayan okul çatısı projeleri

• Organik atıklardan kompost üretimi yapılan mahalle bahçeleri

• İklim değişikliği farkındalığı için geliştirilen okul programları

• Geri dönüştürülebilir materyallerle yapılan sanat atölyeleri

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK PROJELERİ NELERDİR?

Sürdürülebilirlik projeleri, doğal kaynakların verimli kullanılması, çevresel etkilerin azaltılması ve toplumda davranış değişikliği yaratılması hedefiyle yürütülür. Bu projeler sadece çevre mühendisliği alanında değil; eğitim, ekonomi, mimarlık ve sosyal girişimcilik gibi farklı alanlarda da uygulanabilir. Örneğin:

• Sosyal sürdürülebilirlik projeleri: Kadın istihdamı, gençlik güçlendirme çalışmaları

• Çevresel sürdürülebilirlik projeleri: Sıfır atık uygulamaları, ağaçlandırma kampanyaları

• Şirketlerin sürdürülebilirlik projeleri: Karbon ayak izi hesaplama ve azaltma planları

ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÖRNEKLERİ NELERDİR?

Çevresel sürdürülebilirlik, doğayı koruyarak kalkınmayı sağlama çabasıdır. İşte bazı örnekler:

• Yağmur suyu hasadı sistemleri

• Enerji verimli bina tasarımları

• Toplu taşıma ve bisiklet kullanımını teşvik eden şehir planlamaları

SOSYAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK NEDİR?

Sosyal sürdürülebilirlik, toplumun refahını, eşitliğini ve sosyal adaleti uzun vadede sağlamayı hedefler. Sosyal sürdürülebilirlik örnekleri arasında engelli bireylerin sosyal yaşama katılımını artıran projeler, gençlere yönelik girişimcilik programları ve kültürel mirasın korunmasına yönelik çalışmalar yer alır.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA PROJELERİ NELERDİR?

Sürdürülebilir kalkınma projeleri, Birleşmiş Milletler’in belirlediği Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) doğrultusunda hazırlanan ve hem doğayı hem de toplumu gözeten projelerdir. Eğitimden sağlığa, enerjiden eşitsizliğin azaltılmasına kadar birçok alanda uygulanır. İklim Okulu olarak biz de bu amaçlar doğrultusunda eğitim ve farkındalık projeleri yürütüyoruz.

SÜRDÜRÜLEBİLİR NASIL YAZILIR?

Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre doğru yazımı “sürdürülebilir” şeklindedir. Bitişik ve “i” harfiyle yazılır. Günümüzde bu kelime özellikle proje yazımında, çevre politikalarında ve iş dünyasında sıkça kullanılmaktadır. 

Sonuç olarak:

Sürdürülebilirlik bir kavram olmanın ötesinde, gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmanın en temel yoludur. Eğer siz de bireysel ya da kurumsal olarak sürdürülebilirlik projelerine başlamak istiyorsanız, İklim Okulu olarak hazırladığımız içerikler, atölyeler ve eğitim programlarıyla yanınızdayız.

KAMP, KARAVAN VE TİNY HOUSE HAYATI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE ÇÖZÜM OLUR MU?

Sevgili dostlar,

İklim kriziyle mücadelede bireysel adımların önemi artık daha fazla konuşuluyor. Giderek artan şekilde, bazı yaşam tercihleri de bu mücadelenin bir parçası olarak değerlendiriliyor. Bunlardan en dikkat çekici olanları ise şüphesiz kamp, karavan ve tiny house yaşamlarıdır. Daha az tüketim, daha fazla doğa teması, daha düşük enerji ihtiyacı… İlk bakışta bu yaşamlar umut verici görünüyor. Peki bu tercihler gerçekten iklim değişikliği karşısında bir çözüm sunabilir mi?

Bu soruyu aceleyle “evet” ya da “hayır” diyerek geçiştirmek yerine, gelin birlikte derinlemesine ele alalım.

KÜÇÜLEN EVLER, BÜYÜYEN UMUTLAR MI?

Tiny house akımı, son yıllarda büyük kentlerin dışında daha sade ve doğaya yakın bir yaşam arayan bireylerin ilgisini çekiyor. Karavan yaşamı ise hem mobilite hem de esneklik sağladığı için bir özgürlük imajı veriyor. Kamp ise doğayla baş başa kalma, teknoloji ve beton yığınlarından uzaklaşma ihtiyacını karşılıyor. Bu yaşam biçimlerinin ortak noktası ise enerji tüketimini ve çevresel etkileri en aza indirme çabasıdır.

Ancak burada dikkatli olunması gereken önemli bir nokta var: her küçük yaşam alanı kendiliğinden çevre dostu olmaz. Bu yaşam biçimlerinin iklim kriziyle ilişkisini değerlendirirken kullanılan malzemelerden ulaşım biçimine, enerji kaynağından su tüketimine kadar pek çok faktör göz önünde bulundurulmalıdır.

AZALAN ALANLAR, AZALAN TÜKETİM Mİ?

Kamp, karavan ve tiny house yaşamlarının sunduğu bazı olumlu yönleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Enerji verimliliği artar: Daha küçük alanlar daha az enerjiyle ısıtılır ve soğutulur.

• Su tüketimi azalır: Depolu sistemler ya da taşınabilirlik, bireyleri tasarrufa yönlendirir.

• Atık miktarı düşer: Minimal yaşam tarzı daha az tüketimi beraberinde getirir.

• İnşaat kaynakları azalır: Özellikle geri dönüştürülmüş malzemelerin kullanımı teşvik edilir.

• Yenilenebilir enerji geçişi kolaylaşır: Güneş paneli, portatif rüzgar türbinleri gibi çözümler yaygınlaşır.

Bu avantajlar, uygun biçimde planlandığında ve sürdürülebilir ilkelerle desteklendiğinde, bireysel karbon ayak izinin azaltılmasına katkı sunabilir.

NİYET GÜZEL, YA UYGULAMA?

Ancak bu yaşam biçimleri yanlış planlandığında ya da yalnızca görsel beğeni ya da kısa vadeli trend kaygısıyla tercih edildiğinde, çevresel yük oluşturabilir:

• Karavanlar fosil yakıtla çalışıyorsa, mobilite iklim dostu olmaktan çıkar.

• Tiny house yerleşimleri kentten uzaksa, artan ulaşım ihtiyacı yeni emisyon kaynaklarına yol açar.

• Kamp alanları doğa koruma ilkelerine göre düzenlenmemişse, ekosistemlere zarar verebilir.

• Su, enerji ve atık yönetimi yoksa, çevreye doğrudan zarar verecek uygulamalar söz konusu olabilir.

Dolayısıyla mesele yalnızca yaşam alanını küçültmek değil; yaşam biçimini çevresel duyarlılığa uygun hale getirmektir.

İKLİM DOSTU YAŞAM, BÜTÜNCÜL BİR YAKLAŞIM GEREKTİRİR

Kamp, karavan ve tiny house yaşamları şu ilkeler doğrultusunda benimsenirse, iklim değişikliğiyle mücadelede anlamlı bir katkı sağlayabilir:

• Yenilenebilir enerji sistemlerine geçilmeli

• Su ve atık sistemleri doğayla uyumlu olmalı

• Yerel üretim desteklenmeli, doğal döngülere uygun tüketim tercih edilmeli

• Yerleşim kararları doğa koruma esaslarına göre yapılmalı

İklim değişikliği çok boyutlu bir sorun olduğu için, sadece mekânsal bir tercih üzerinden kapsamlı çözüm elde edilemez. Ancak bu yaşam biçimi, daha büyük bir sistem dönüşümünün parçası haline getirilirse, sürdürülebilirlik açısından değerli bir örnek oluşturur.

SONUÇ: TERK EDİLEN EVLER DEĞİL, YENİDEN KURULAN DENGELER

Sevgili dostlar, kamp alanlarında geçirilen birkaç gün, karavanda yaşanan sade bir hayat ya da tiny house’un minik penceresinden görülen gökyüzü bizlere önemli bir şeyi hatırlatır: Daha azla da yaşanabilir. Ancak bu sadeleşme bir yaşam felsefesine dönüşmediği sürece, tüketim merkezli sistemi durdurmak mümkün olmaz. Gerçek çözüm, yalnızca fiziksel alanları küçültmekte değil, doğayla kurduğumuz ilişkinin yönünü değiştirmektedir.

İklim Okulu olarak bizler, bireysel dönüşümle toplumsal değişim arasındaki bağları güçlendirmek için yazmaya, anlatmaya ve birlikte düşünmeye devam edeceğiz.

"Tiny House Nedir, İklim Değişikliğiyle Mücadelede Nasıl Bir Rol Oynar?", "Kamp ve Karavan Yaşamı Gerçekten Sürdürülebilir mi? Avantajlar ve Zorluklar", "Çevre Dostu Yaşam İçin Tiny House, Karavan ve Kamp Karşılaştırması", "Doğayla Uyumlu Yaşam: Tiny House ve Karavanla Karbon Ayak İzini Azaltmak" ve "İklim Krizine Karşı Alternatif Yaşam Modelleri: Kamp, Karavan ve Tiny House" konularında sıkça sorular gelmekte. Bu nedenle bu köşe yazımı kaleme aldım. Bol istifade edilmesi dileğiyle...

Süleyman ÇETİN

Çevre Yüksek Mühendisi | İklim Okulu Kurucusu

Çocuklara İklim Bilinci Kazandıran Pedagojik Model: İklim Okulu Yaklaşımı

İKLİM OKULU YAKLAŞIMI: GELECEĞİ İNŞA EDEN YENİ BİR PEDAGOJİK MODEL

1. MODELİN TEMEL FELSEFESİ

İklim Okulu Yaklaşımı, çağdaş pedagojilerin deneyimlerinden beslenen ancak iklim krizine ve çevresel yıkımlara karşı çözüm üretmeyi eğitim modelinin merkezine alan yenilikçi bir eğitim anlayışıdır. Bu model; çocukların doğaya duyarlı, çevre bilinci gelişmiş, afetlere karşı dirençli, sürdürülebilir yaşam kültürünü içselleştirmiş bireyler olarak yetişmesini hedefler.

Modelin çıkış noktası, insanlığın karşı karşıya olduğu iklimsel tehditleri sadece bilimsel bilgilerle değil, aynı zamanda pedagojik bir altyapıyla çözebileceği inancıdır. Bu nedenle model, iklim değişikliğine adaptasyon, çevresel sürdürülebilirlik ve ekolojik yaşam bilgisi gibi alanları birleştirir.

2. MODELİN YAPISI: HİBRİT DOĞA-SINIF EĞİTİMİ

İklim Okulu Yaklaşımı, Forest School yani orman okulu modelinin doğayla temas eden yönlerini; Montessori’nin sınıf içi materyal temelli yapılandırılmış öğrenme felsefesiyle birleştirir. Bu nedenle modelin yapısı hibrit olarak tanımlanabilir:

• Doğada Öğrenme (Orman Modülü): Havanın ve çevrenin uygun olduğu günlerde çocuklar doğal alanlarda öğrenme etkinliklerine katılır. Ekosistem gözlemleri, bitki yetiştiriciliği, toprak ve hava deneyleri yapılır.

• Sınıf İçinde Doğal Yaşam (Kapalı Alan Modülü): Yoğun yağmur, aşırı sıcak ya da soğuk havalarda ise Montessori’den ilham alan, doğal malzemelerle zenginleştirilmiş bir sınıf ortamında eğitim sürer. Toprak, taş, su, odun, tohum gibi doğaya ait materyaller öğrenme nesnesi olur.

• Kriz Simülasyonları: Çocuklar, doğa temelli afet senaryoları eşliğinde karar alma, empati kurma, toplulukla hareket etme gibi beceriler geliştirir. (Kuraklıkta yaşam, selden korunma gibi).

• İklim Gözlem Günlükleri: Her çocuk, hava olaylarını, doğadaki değişimleri ve kendi çevresel davranışlarını yazdığı bir günlük tutar.

• Katmanlı Eğitim Planı: Müfredat 3 yaş grubunda farklı derinliklerde işlenir: Erken çocukluk (3-6), ilk çocukluk (7-10), geç çocukluk (11-14).

3. DİĞER YAKLAŞIMLARLA KARŞILAŞTIRMA

Yaklaşım	Doğa Temelli	Sınıf İçeriği	Duyusal Materyal	İklim Odaklılık	Uygulama Alanı
Montessori	❌	✅	✅	❌	Sınıf içi
Waldorf	✅	✅	✅	❌	Hem sınıf hem doğa
Reggio Emilia	✅	✅	✅	❌	Çocuk merkezli, proje temelli
Forest School	✅	❌	❌	❌	Doğa dış mekân
İklim Okulu Yaklaşımı	✅	✅	✅	✅	Hibrit doğa ve sınıf

4. ÜSTÜNLÜKLERİ

• İklim Krizi Odaklı İlk Eğitim Modeli: Doğa eğitiminin ötesinde, iklim risklerini merkeze alan tek modeldir.

• Hibrit Yapısı: Ne tamamen dışarıda ne tamamen içeride – çevresel şartlara uygun, esnek ve sağlık dostu bir sistem sunar.

• Yerel Ekosistem Uyumu: Her bölgenin iklim koşullarına uygun müfredat farklılaşmasına izin verir.

• Afetlere Karşı Hazırlık: Simülasyonlar ve uygulamalı öğrenmelerle afetlerde davranış geliştirme kapasitesi kazandırır.

• Hak Temelli Yaklaşım: Ekolojik adalet, kuşaklar arası sorumluluk, canlı hakları gibi etik alanlara değinir.

5. ZAFİYETLERİ VE GELİŞİME AÇIK ALANLAR

• Öğretici Eğitimi: Mevcut öğretmen yetiştirme programları bu modeli destekleyecek yeterlilikte değildir. İklim pedagojisi eğitimi gereklidir.

• Müfredat Entegrasyonu: Mevcut ulusal müfredatla entegrasyon konusunda yasal zemine ihtiyaç duyulabilir.

• Malzeme Erişimi: Doğal ve sürdürülebilir materyallerin temini, özellikle dezavantajlı bölgelerde zorlayıcı olabilir.

6. İLERİYE DÖNÜK GELİŞTİRME ALANLARI

• İklim Okulu Sertifika Programları: Öğretmenlere özel sertifika modülleri geliştirilmelidir.

• Akademik Takip ve Değerlendirme: Modelin pedagojik etkilerini ölçmek için bağımsız akademik kurumlarca izleme yapılmalıdır.

• Topluluk Destekli Öğrenme: Köylerde, mahallelerde iklim okulu uydu sınıfları kurulabilir.

• Mobil İklim Sınıfları: Gezici doğa sınıfları ile şehirde binalar içinde yaşayan çocuklara ulaşılabilir.
  

İKLİM OKULU MÜFREDATI

Hedef Grup: 7–14 yaş grubu öğrenciler

Süre: Yıllık plan 

1. DOĞA VE TARIM BECERİLERİ

Kazanımlar:

• Öğrenci, mevsimlere göre ekim-dikim zamanlarını ayırt eder.

• Yerel tohumları tanır, geleneksel yöntemlerle çimlendirme ve ekim yapar.

• Buğdayın tarladan ekmeğe yolculuğunu deneyimler.

• İlkel yöntemlerle un elde etme ve ekmek pişirme süreçlerini uygular.

Etkinlikler:

• Toprak işleme ve çapalama

• Mevsimlik sebze ve tahıl dikimi

• Hasat ve ürün işleme atölyeleri

• Köy fırınında ekmek pişirme

2. İKLİM KRİZLERİNE KARŞI HAZIRLIK VE AFET BİLİNCİ

Kazanımlar:

• Öğrenci, farklı iklim olaylarını ve etkilerini tanır (sel, kuraklık, fırtına, dolu, sıcak hava dalgaları vb.).

• Kriz anında güvenli davranış biçimlerini uygular.

• Sahil şehirleri, dağ köyleri gibi farklı coğrafi alanlarda yaşanabilecek riskleri analiz eder.

Etkinlikler:

• Afet simülasyonları (çadır kurma, yangın tatbikatı vb.)

• Güvenli alan belirleme çalışmaları

• İklim senaryoları üzerinden karar verme atölyesi

3. ENERJİ VE TEKNOLOJİK DÖNÜŞÜM

Kazanımlar:

• Öğrenci, güneş ve rüzgar enerjisinin kullanımını kavrar.

• Basit düzeneklerle enerji üretme uygulamaları yapar (örneğin güneş fırını, mini rüzgar türbini).

• Elektriksiz ortamlarda yaşamak için gerekli bilgi ve becerileri edinir.

Etkinlikler:

• Güneş paneli ile telefon şarj etme deneyi

• Rüzgar enerjisiyle su çekme düzeneği kurma

• Düşük teknolojili yaşam örnekleriyle kamp yapma

4. HAYVANCILIK VE DOĞAL YAŞAM BİLGİSİ

Kazanımlar:

• Temel hayvan bakımı hakkında bilgi sahibi olur (keçi, tavuk, koyun vb.).

• Süt sağımı ve işlenmesi (peynir, yoğurt yapımı) gibi becerileri uygular.

• Hayvanlarla etkileşimde doğal dengeyi korumayı öğrenir.

Etkinlikler:

• Küçükbaş hayvan bakımına katılım

• Süt ürünleri atölyesi

• Hayvan hakları ve sorumlu davranış eğitimi

5. TOPLULUKTA YAŞAM VE EKOLOJİK AHLAK

Kazanımlar:

• Grup çalışması ve doğa içinde iş bölümü yapma becerisi kazanır.

• Yerel halkla iş birliği yaparak kırsal yaşam bilgisi edinir.

• Tüketimden üretime geçiş felsefesiyle doğal kaynakları koruma alışkanlığı geliştirir.

Etkinlikler:

• Ortak bahçe düzenlemesi

• Ekolojik oyunlar ve hikâyeler

• Paylaşım ve takas günü

6. EKOLOJİK TASARIM VE YENİDEN KULLANIM

Kazanımlar:

• Atıkları ayrıştırır ve geri/ileri dönüşüm yöntemlerini uygular.

• Doğal malzemelerle barınak, oyuncak, kırtasiye gibi araçlar tasarlar.

• İklime dayanıklı barınma yöntemlerini öğrenir.

Etkinlikler:

• Kompost yapımı

• Doğal malzeme ile inşa (çamur ev modeli, taş duvar örme)

• Sıfır atık günü uygulaması

GENEL YILSONU DEĞERLENDİRME

• Proje sunumları: Her öğrenci kendi iklim dirençli yaşam projesini tanıtır.

• Ailelerle birlikte uygulamalı gösteriler ve sergiler düzenlenir.

7. SONUÇ

İklim Okulu Yaklaşımı, çağdaş eğitimin hem pedagojik zenginliğini hem de insanlığın bugün karşı karşıya olduğu ekolojik krizleri merkeze alarak eğitimi yeniden tanımlar. Sadece bugünü değil, yarını da düşünen bu model; doğaya dönüş, sorumluluğa çağrı ve bilinçli bir nesil yetiştirme idealinin somut bir yansımasıdır.

Bu yaklaşım, Türkiye'den dünyaya ilham verebilecek nitelikte bir örnek olmaya adaydır.